Muzea Watykańskie

Muzea Watykańskie powstały w częściach apartamentów papieskich. Dlatego zwiedzanie ich jest bardzo interesującym doświadczeniem. Przechodząc przez labirynt złożony z pokoi, korytarzy, krużganków, galerii czujemy ogrom i historię tego miejsca. Przez setki lat muzea gromadziły przeróżne artefakty z różnych zakątków globu i różnych okresów historycznych. A zgromadzone zbiory należą do jednych z największych na świecie.Muzea dzielą się na kilka części:

• Muzeum Misyjno-Etnologiczne z częścią dostępną poświęconą religii w krajach poza europejskich oraz częścią dostępną dla umówionych grup zwiedzających obejmujących artefakty pochodzące z wykopalisk.
• Muzeum Pio-Clementino oraz Muzeum Chiaramonti z bogatą kolekcją kolekcja rzeźb antycznych.

• Gregoriańskie Muzeum Starożytności a w nim Muzeum Etruskie oraz Egipskie
• Pinakotekę czyli galerię obrazów ( od wczesnego renesansu po wiek XIX)
• Galerię Map
• Galerię Współczesnej Sztuki Sakralnej
• Galerię Arrasów

• Kaplicę Sykstyńską

Aby opowiedzieć o historii tego miejsca musimy się cofnąć do końca V w. Wtedy to obok Bazyliki Konstantyna został wzniesiony budynek, w którym gościli znamienici goście przybywający do grobu św. Piotra. Ze zgromadzonych dokumentów wiemy, że w miejsce to odwiedził Karol Wielki, czy też Otton II.

Miejsce to nie było jednak zamieszkiwane przez papieży, którzy w tych czasach zamieszkiwali przy Bazylice św. Jana na Lateranie. Jednakże, podczas pobytu papieży w Awinionie zabudowania latereńskie uległy znacznemu zaniedbaniu i zniszczeniu. Pierwszym papieżem, dla którego Watykan stał się miejscem zamieszczania był Urban VI. Od tego czasu rezydencje były stopniowo przebudowywane i rozbudowywane a kolejni papieże dodawali swoje apartamenty.

Muzeum Egipskie

Zostało założone w 1839 r przez Grzegorza XVI. Ekspozycja zajmuje 9 sal. Odnajdziemy tutaj sarkofagi, mumie, stelle grobowe, posągi i statuetki czy też modele statków. Niektóre przedmioty pochodzą z willi Hadriana z Tivoli ozdabianej zabytkami przywiezionymi przez niego z wyprawy do Egiptu.

Na zewnątrz na dziedzińcu zwanym Dziedzińcem Szyszki odnajdziemy nie co innego jak znaną nam 4 metrową szyszkę z brązu. Szyszka ta pomimo tego, że ozdabiała  portyk Bazyliki Konstantyna, była od niej znacznie starsza. Wykonana była prawdopodobnie w I w n.e. jako ozdoba świątyni Izydy. Obecnie spoczywa na muzealnym dziedzińcu we wnęce zaprojektowanej przez Bramante. Wewnątrz niszy znajduje się bogato zdobiona podstawa kolumny pochodzącej ze świątyni bogini Sekhmet z grobowca Nektanebo z XXX dynastii.

Muzeum Chiaramonti

To wąska trzystu-metrowy galeria ufundowana przez papieża Piusa VII (rod. Chiaramonti). Odnajdziemy tutaj greckie i rzymskie marmury, w tym popiersia, posągi, płaskorzeźby. Warto wspomnieć, że w  zamkniętej dla zwiedzających części – Galeria Lapidaria –  przechowywanych jest ponad 5 tysięcy inksrypcji pochodzących z czasów przed chrześcijańskich i wczesnochrześcijańskich.

Wychodząc z galerii do korytarza Braccia Nuavo warto zwrócić uwagę na posadzkę. Pochodzi ona z rzymskiej willi z II w i została przeniesiona tutaj przez papieża Piusa VII. W części tej odnajdziemy posąg Oktawii z willi Liwii, rzymskie kopie greckich posągów, brązowe pawie z mauzoleum Hadriana, popiersia Marka Antoniusza, Trajana czy Hadriana, czy też kamień nagrobny Wespazjana.

Muzeum Pio-Clementino

Tutaj właśnie odnajdziemy najbardziej znamienite działa starożytności takie jak Apollo Belwederski z II w n.e., Grupa Laookona z II w p.n.e. z czasów Aleksandra Wielkiego czy Hermes. Na dziedzińcu możemy odnaleźć granitowe misy z Term Karakali, a w Galerii Posągów odnajdziemy pozostałe wspaniałe rzymskie kopie greckich dzieł klasycznych np. kopię Dyskobola oraz realistyczne rzeźby przedstawiające popiersia cesarzy, bóstw czy antycznych bohaterów.

W Gabinecie Masek oraz Pomieszczeniu Muz oprócz wspaniałych posągów warto zwrócić uwagę na posadzkę z willi Hadriana w Tivoli. Jednym z ciekawszych miejsc jest Sala Rotonda, na środku której odnajdziemy wspaniałą wazę z porfiru pochodzącą ze słynnego pałacu Nerona Domus Aureus oraz przepiękną mozaiką przedstawiającą sceny batalistyczne z willi w Otricoli. Sama sala działo Simonettiego utrzymana jest w stylu Panteonu.

Galeria Kandelabrów

Nazwę swoją zawdzięcza dwóm potężnym rzymskim kandelabrom widocznym tuż przy wejściu do sali. Na sklepieniu możemy podziwiać malowidła Seitza i Domenica Tortiego przedstawiające epizody z życia papieża Leona XIII. Po bokach sali znajdują się liczne rzymskie marmurowe posągi, rzeźby, fragmenty fresków oraz sarkofagi.

Galeria Arrasów

Znajdziemy tutaj XVI wieczne arrasy wykonane w warsztatach flandryjskich, które odnoszą się tematycznie do życia Jezusa oraz epizodów z życia papieża Urbana VIII. Część arrasów została zaprojektowana przez samego Rafaela Santi, reszta wykonana została przez jego uczniów. Te odnoszące się do życia papieża pochodzą z drugiej połowy XVII w.

Galeria Map

Jedna z najpiękniejszych galerii w Muzeach Watykańskich.  Została w całości pokryta malowidłami przepięknych map wykonanych w latach 1580-1583 przez Antonio Dantiego według rysunków brata malarza. Sufity zdobią niesamowite stiuki.

Sala Jana III Sobieskiego

W sali tej odnajdziemy ogromny obraz Jana Matejki przedstawiający Bitwę pod Wiedniem, przywieziony przez niego osobiście w dwusetną rocznicę bitwy pod Wiedniem. Obraz został wręczony papieżowi Leonowi XIII. Posadzka sali zdobiona jest mozaikami rzymskimi z willi z Ostii

Zaraz obok znajduje się Sala dell’Immacolata. Stosunkowo nowa sala upamiętnia dogmat ogłoszony przez papieża Piusa IX dotyczącego niepokalanego poczęcia NMP. Sala bogato zdobiona freskami Francesco Podesti.

Pinakoteka

To zorganizowana przez Piusa VI galeria malarstwa. Od 1932 roku galeria zajmuje 16 sal. Możemy zobaczyć tutaj ikony pochodzące z Bizancjum, odnajdziemy dzieła malarzy ze szkoły umbryjskiej i sieneńskiej. Dzieła Rafaela Santi zajmują w całości salę VIII.

Możemy odnaleźć tutaj przepiękne arrasy wykonane na zamówienie dla Kaplicy Sykstyńskiej wykonanych zgodnie z projektem Rafaela, obrazy takie jak Madonna z Foligno, czy Przemienienie na górze Tabor. W sali IX znajdziemy św. Hieronima, ręki Leonarda da Vinici, w kolejnych salach dzieła Tycjana, Caravaggio, van Dycka, czy Rubensa.

Biblioteka Watykańska

Zbiory znajdujące się tutaj należą do jednych z najcenniejszych na świecie. Zbiory liczą ok 70 tysięcy manuskryptów, 7 tysięcy inkunabułów, 100 tysięcy map i ponad milion woluminów. Biblioteka została stworzona przez papieża Mikołaja V a jej zbiory poszerzane są również w czasach obecnych. Do zwiedzania dostępna jest Galeria Urbana VII z przyległymi salami, Galeria Aleksandryjska (założona przez papieża Aleksandra VIII) oraz Galeria Klemenyńska ( papieża Klemensa XII).

W jednej z sal głównych mieści się Muzeum Biblioteki z przepięknymi sufitami zdobionymi przez Giuseppe Valadier’a. W szafach możemy podziwiać rzeźby z czasów greckich, rzymskich i etruskich, między innymi głowę Nerona, Oktawiana Augusta. Odnajdziemy tutaj również bardzo ciekawy fresk przedstawiający przesunięcie obelisku na Placu św. Piotra, w tle Bazylika w trakcie budowy. To niemal jak zamrożona migawka średniowiecznego Rzymu.

W części drugiej tzw. Salone Sistino, odnajdziemy również wspaniałe freski przedstawiające sceny z pontyfikaty Sykstusa V jak na przykład koronację papieża,czy też procesję do Bazyliki Santa Maria Maggiore. W gablotach wystawiono wspaniałe średniowieczne księgi, a w środkowej części możemy zobaczyć globusy oraz przedmioty związane z nawigacją czy astronomią.

Sala Stanza della Segnatura

W latach 1508-1511 sala ta została praktycznie w całości pokryta freskami w wykonaniu Rafaela. Najsłynniejsza scena “Szkoła Ateńska” to jeden z najpiękniejszych fresków jakie kiedykolwiek powstały na świecie, mogący bez wątpienia rywalizować z Ostatnią Wieczerzą Leonarda da Vinici. Na fresku widzimy siedzących na schodach mędrców i filozofów a w śród nich Platona (jako Leonardo da Vinici), który uniesionym  palcem wskazuję w stronę nieba,  a tuż obok kroczącego pewnie po ziemi Arystotelesa.

Możemy również rozpoznać innych mędrców, Pitagorasa czytającego w skupieniu oraz ucznia trzymającego przed nim tablicę. Tuż przy kolumnie widzimy Epikura, Zoroastrę w turbanie na głowie, czy Ptolemeusza z koroną na głowie. Ciekawą postacią, którą widzimy na pierwszym planie jest Federico Gonzaga  robiący pilnie notatki. Jego postać została umieszczona na fresku na polecenie papieża Juliusza II.

Warto również zwrócić uwagę, na wspartego na łokciu Diogenesa, siedzącego w środkowej części schodów, który utrzymał twarz Michała Anioła oraz na twarz widniejącą tuż przy kolumnie obok korony Ptolemeusza. To nie kto inny jak Rafael. W sali odnajdziemy również przepiękną kompozycję Dysputa o Najświętszym Sakramencie, natomiast na łuku tuż nad wejściem sielankową scenę z rajskiego krajobrazu – Parnas.

 

Kaplica Sykstyńska

Kaplica Sykstyńska została wybudowana na zlecenie papieża Sykstusa IV. Budowa rozpoczęta w roku 1473 trwała 8 lat. Wnętrze kaplicy podzielone zostało podzielone na dwie części. Prace malarskie prowadzone były równocześnie przez kilku malarzy. Sandro Botticelliego, Cosimo Rosselliniego, Pietro Perugino, Pinturicchio, Domenico Ghirlandaio, Biagio d’Antonio Tucci, Luca Singnorelli oraz Bartolomeo dela Gatta. Ich prace widoczne są na ścianach kaplicy.

Obrazy, obecnie po sześć z każdej strony nawiązują do Nowego i Starego Testamentu. Obrazy rozpatrujemy parami znajdującymi się na przeciwległych ścianach. W okresie malowania ścian sufit ozdobiony był gwiazdami symbolizującymi otwarte niebo, jednakże papież Juliusz II, fundator prac zażyczył sobie aby i sklepienie pokryte było malowidłami. Prace zostały zlecone Michałowi Aniołowi. Nie była to lekka współpraca, papież miał bardzo wybuchowe usposobienie, natomiast Michał Anioł , uparty artysta z własnym spojrzeniem na sztukę, którą tworzył znacznie lepiej czuł się jako rzeźbiarz niż malarz.

Poganiany przez papieża artysta pracował nieprzerwanie przez 4 lata (1508-1512), spędzając praktycznie cały dzień na rusztowaniu. Michał Anioł podzielił na 9 pól i rozpoczął swoją pracę od części po przeciwnej stronie ołtarza, opowiadając historię Starego Testamentu od końca. I tak patrząc od strony ołtarza widzimy obrazy w następującej kolejności

• Oddzielenie Światła od Ciemności
• Stworzenie Słońca i Księżyca
• Rozdzielenie wód ziemi i stworzenie ryb i ptaków
• Stworzenie Adama
• Stworzenie Ewy
• Upadek pierwszych rodziców
• Ofiara Noego
• Potop
• Pijaństwo Noego

Pomiędzy oknami przedstawiono proroków Starego Testamentu oraz pogańskie wieszczki sybille, które wraz z prorokami przepowiadały przyjście Mesjasza. W pendentywach natomiast przedstawiono cztery starotestamentowe sceny. W dolnej części ścian wisiały pierwotnie arrasy powstałe wg. szablonów Rafaela Santi obecnie zostały one przeniesione do Pinakoteki. Michał Anioł wrócił do prac na Kaplicą Sykstyńską po przeszło dwudziestu latach. Na zlecenie papieża Pawła III, przystąpił do ozdabiania części znajdującej się za ołtarzem, tam też powstało jego wspaniałe dzieło Sąd Ostateczny, nad którym pracował sześć lat.

Kaplica Sykstyńska oprócz wspaniałych dzieł malarskich słynie jeszcze z czegoś innego w jej murach odbywa się konklawe, podczas którego dokonywany jest wybór papieża. Tradycja wyboru papieża przez kardynałów została wprowadzona przez Mikołaja II podczas synodu w 1059 r. Zgodnie z tradycją wybór nowego papieża symbolizuje biały dym nad Kaplicą Sykstyńską. Jeżeli chcielibyście zobaczyć wnętrze kaplicy nie wychodząc z domu to nie będzie to nic trudnego. Dzięki stronie muzeum watykańskiego możemy przystąpić do zwiedzania Kaplicy Sykstyńskiej  na ekranie naszego komputera, korzystając z linku.

 

---