Włochy
Historia
Historia tego regionu to w zasadzie pozycja na kilka tomów. Ja spróbuję nakreślić historię Włoch w zarysie tak aby łatwiej nam było poruszać się po dziejach półwyspu Apenińskiego, by mieć przed oczami obraz kraju, który kształtowany był przez rozmaite wydarzenia historyczne. Zacznijmy od czasów najwcześniejszych.
Prehistoria
W czasach prehistorycznych kształt półwysepu włoskiego znacznie różnił się od jego obecnego kształtu. Podczas ostatniej epoki lodowcowej wyspy Elba i Sycylia zostały połączone z lądem. Morze Adriatyckie było znacznie mniejsze, obecne rejony Adriatyku od półwyspu Gargano, do obecnej zatoki weneckiej były wówczas żyzną równiną o wilgotnym klimacie. Przybycie pierwszych homininów miało miejsce około 850 000 lat temu, a ich ślady odnalezione zostały w rejonie Monte Poggiolo.
Obecność Homo neanderthalensis wykazano w znaleziskach archeologicznych w pobliżu Rzymu i Werony, datowanych na okres sprzed ok. 50 000 (późny plejstocen). Homo sapiens sapiens pojawił się podczas górnego paleolitu. Badania zębów neandertalczyków, odkryte w roku 1964 zostały zbadane w 2011 roku w Oxford Radiocarbon Accelerator Unit w Anglii wykazały, że pochodziły one od osobników, żyjących na tym terenie od 43 000 do 45 000 lat temu.
Ślady bytowania człowieka w czasach prehistorycznych odnaleziono w Ligurii, Lombardii (kamienne rzeźby w Valcamonica) oraz na Sardynii (Nuraghe). Najbardziej znany jest jest z pewnością mumia górskiego myśliwego znalezionego na lodowcu Similaun w Południowym Tyrolu, którego nazwano Ötzi. Przydomek ten pochodzi od nazwy doliny Ötztal. Wiek mumii ustalono na ok. 3000 p.n.e. (epoka miedzi). Obecnie mumię Ötzi’ego możemy zobaczyć w Museo Archeologico dell’Alto Adige (muzeum archeologicznym Górnej Adygi) w Bolzano. Jeżeli chodzi o inne pozostałości bytowania człowieka na terenie obecnych Włoch, pochądące z tego okresu, znajdziemy ich niezliczoną ilość na Sardynii.
W epoce miedzi ludy indoeuropejskie emigrowały przez Alpy na obszar półwyspu Apenińskiego. Uznaje się, że odbywało się to w czterech falach migracji. Pierwsza migracja indoeuropejska miała miejsce około połowy trzeciego tysiąclecia p.n.e. (Epoka miedzi, kultura Remedello – Dolinę Padu).
Druga fala imigracji miała miejsce w epoce brązu, od końca trzeciego do drugiego tysiąclecia p.n.e., z plemionami utożsamianymi z kulturą pucharów dzwonowatych i obróbki brązu. Pozostałości tej kultury znajdowano na równinie Padu, w Toskanii oraz na wybrzeżu Sardynii i Sycyli.
W połowie drugiego tysiąclecia p.n.e. przybyła trzecia fala związana z cywilizacją Apeninów i kulturą Terramare, która bierze swoją nazwę od czarnej ziemi (terremare) Ludy te pomimo tego, że nadal zajmowały się myślistwem, udomowiły również zwierzęta. Ludzie ci, byli to dość zręcznymi hutnikami (odlewy z brązu), zajmowali się także rolnictwem w tym uprawą fasoli winorośli, pszenicy czy też lnu.
W późnej epoce brązu, od końca drugiego tysiąclecia do początku pierwszego tysiąclecia p.n.e., pojawiła się czwarta fala, kultura Proto-Villanovan, związana z kulturą środkowoeuropejską. Kultura ta sprowadziła na półwysep apeninski obróbkę żelaza. Ludzie ci praktykowali kremację i zakopywali prochy swoich zmarłych w urnach ceramicznych o charakterystycznym kształcie podwójnego stożka. Ogólnie rzecz biorąc, osiedla Proto-Villanovan skupiały się w północno-środkowej części półwyspu.
Warto wspomnieć jeszcze o cywilizacji nuragijskiej. Cywilizacja ta rozwijała się na Sardynii od XVIII wieku p.n.e. (epoka brązu) do 238 r p.n.e., kiedy to Rzymianie rozpoczęli kolonizację wyspy. Nazwa tej cywilizacji pochodzi od charakterystycznych budowli zwanych Nura, które były kamiennymi wieżami wznoszonymi ponad ołtarzami. Te megalityczne budowle mogły być wznoszone na wysokość nawet 20 metrów. Jedna z najlepiej zachowanych nuragów – Su Nuraxi – znajduje położone w okolicy miejscowości Barumini. Kompleks ten został wpisany w roku 1997 na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Obecnie na terenie Sardynii możemy znaleźć ponad 7 tys tego typu budowli. Tak na prawdę niewiele wiemy o tej cywilizacji. Nie odkryto dotąd żadnych pisemnych zapisów, które mogły by nam przybliżyć nieco jej historię. Wyjątkiem jest tutaj kilka krótkich dokumentów epigraficznych należących do ostatnich stadiów cywilizacji. Jedyna pisemna informacja pochodzi z klasycznej literatury greckiej i rzymskiej lecz uważana jest bardziej za mitologię niż historię.
W VIII w p.n.e. Italia wchodzi powoli w okres proto-historyczny a na horyzoncie pojawia się cywilizacja Fenicjan. Sama nazwa Italia została prawdopodobnie zaczerpnięta ze słowa Víteliú pochodzącego z języka oskijskiego, które to oznaczało ni mniej ni więcej jak ziemia młodego/mlecznego bydła.
Etruskowie
Cywilizacja Etruska rozkwitała w środkowych Włoszech po 800 roku p.n.e. Początki Etrusków giną w czasach prehistorycznych w prehistorii. Jej korzenie wywodzono od kultury Villanovan, lub jednej z fal migracji z północy lub Bliskiego Wschodu. Przeprowadzone w roku 2013 badania sugerują jednak, że Etruskowie byli prawdopodobnie rdzenną ludnością Italii, a spośród wszystkich starożytnych populacji starożytni Etruskowie znajdują się najbliżej populacji neolitycznej z Europy Środkowej.
Kultura i cywilizacja Etrusków miała prawdopodobnie ogromny wpływ na Rzymian, można spotkać się również z poglądami, że cywilizacja rzymska to niejako kontynuacją cywilizacji etruskiej, choć pod inną nazwą i językiem. Rzymianie prawdopodobnie wiele zapożyczyli z kultury etruskiej. Chodzi tutaj nie tylko o mity, w tym również ten o Eneaszu, ale i o rytuały religijne, ubiór, czy też państwowe odznaki. Z Etrurii Rzym przejął na przykład igrzyska gladiatorów, będące pierwotnie obrzędem pogrzebowym.
Ciekawostką może być fakt, ze dla Etrusków początkiem dnia było południe, miesiące oparte były o cykl księżyca, a system rachunków był dwunastkowy. Wydaje się, ze pismo etruskie wywodzi się z wczesnego alfabety zachodnio-grackiego. Podobnie jak ludy starożytnej Grecji, Etruskowie budowali polis, czyli miasta-państwa. Najważniejsze z nich to Caere, Veii, Tarquinii, Vulci, Volterrae. Na kształt się cywilizacji Etrusków bardzo duży wpływ miała kultura Villanova oraz cywilizacja grecka, kwitnąca w greckich koloniach na wybrzeżu Italii.
Pozostałości po cywilizacji Etrusków możemy odnaleźć w wielu miejscach Włoch, jak np. podziemne miasto w Orvieto, czy też wydrążone wzgórze, na którym stoi ‘Umierające Miasto’ Bagnoregio. Ciekawymi obiektami są również Etruskie Nekropolia, zwłaszcza te położone w miejscowościach Tarquinia czy Cerveteri
Grecy
W VIII i VII wieku pne, z różnych powodów, okres poszukiwania nowych komercyjnych punktów sprzedaży i portów. Powody stojące za tym mogły być różna, ale z całą pownością był to również skutek w tym z kryzysu demograficznego (głód, przeludnienie itp.),
Grecy zaczęli osiedlać się w południowych Włoszech. W tym okresie greckie kolonie powstały również w miejscach daleko oddalonych od siebie, jak wschodnie wybrzeże Morza Czarnego, wschodnia Libia i Massalia (Marsylia). Osady zakładano na Sycylii i południowej części włoskiego półwyspu apenińskiego. Rzymianie nazywali obszar Sycylii i południa Włoch Magna Graecia (łac. “Wielka Grecja”), ponieważ był on tak gęsto zamieszkany przez Greków.
Starożytni geografowie różnili się od tego, czy termin ten obejmuje Sycylię, czy tylko Apulię i Kalabrię. Strabon jest najbardziej prominentnym zwolennikiem szerszych definicji. Dzięki tej kolonizacji kultura grecka została przywieziona do Italii. Objawiała się w dialektach starożytnego języka greckiego, jego religijnych obrządków i tradycji niezależnych polis. Wkrótce rozwinęła się oryginalna cywilizacja grecka, później wchodząc w interakcje z rodzimymi cywilizacjami półwyspu. Największym ‘zastrzykiem kulturowym’ była odmiana Cumaean alfabetu greckiego, który został przyjęty przez Etrusków. Alfabet staro italski przekształcił się następnie w alfabet łaciński, który stał się najczęściej używanym alfabetem na świecie.
Wiele z nowych helleńskich miast rozwinęło się stając się bardzo bogatymi i potężnymi ośrodkami, jak Neapolis (Νεάπολις, Neapol, “Nowe Miasto”), Syrakuzy, Acragas i Sybaris (Σύβαρις). Inne miasta w Magna Graecia obejmowały Tarent (Τάρας), Epizephyrian Locri (Λοκροί Ἐπιζεφύριοι), Rhegium (Ῥήγιον), Croton (Κρότων), Thurii (Θούριοι), Elea (Ἐλέα), Nola (Νῶλα), Ancona (Ἀγκών), Syessa ( Σύεσσα), Bari (Βάριον) i inne. Po tym, jak Pyrrusowi z Epiru nie udało się powstrzymać rozprzestrzeniania rzymskiej hegemonii w 282 roku p.n.e., południe upadło i dostało się pod panowaniem rzymskie
Rzym królewski
Nie ma pewności co do pełnej historii królestwa rzymskiego, ponieważ do naszych czasów prawie nie zachowały się żadne pisemne zapisy z tego okresu, a historie o nim, które zostały napisane podczas Republiki i Cesarstwa, w dużej mierze opierają się na legendach. Jednak historia rzymskiego królestwa rozpoczęła się wraz z założeniem miasta, tradycyjnie datowanym na 753 r p.n.e., a zakończyła się obaleniem królów i ustanowieniem Republiki w około 509 r. p.n.e.
W miejscu gdzie obecnie wznosi się Rzym, w czasach tych znajdował się bród, gdzie można przekroczyć Tyber. Wzgórze Palatyńskie i otaczające go wzgórza stanowiły dogodne pozycje obronne na otaczającej ich szerokiej, żyznej równinie. Wszystkie te cechy przyczyniły się do sukcesu rozwoju miasta.
Tradycyjne podania o rzymskiej historii, prowadzą nas przez Liwę, Plutarcha, Dionizego z Halikarnasu i innych. W pierwszych wiekach Rzym rządzony był przez siedmu następujących po sobie królów. Tradycyjna chronologia, skodyfikowana przez Varro, obejmuje 243 lata ich panowanie, średnio prawie 35 lat. O czasu badań prowadzonych przez Bartholda Georga Niebuhra została ona zstapiona nowym spojrzeniem na te czasy.
W roki 390 p.n.e. doszło do bitwy z Celtami (Galami). Obie armie spotkały się nad rzeką Alią, lewobrzeżnym dopływem Tybru, prawdopodobnie dzisiejszym Fosso della Bettina. W bitwie tej wojska rzymskie zostały rozbite, a Celtowie ruszyli na Rzym, który po 7-miesięcznym został zodobyty i splądrowany. Jedynym miejscek, które według legendy ocalało był Kapitol, gdzie znużonych obrońców zaalarmowały gęsi kapitolińskie, ptaki poświęcone bogini Junonie. Podczas tego ataku utracona została większość zapisków związanych z czasami królestwa.
Według założycielskiego mitu o Rzymie, miasto zostało założone 21 kwietnia 753 r p.n.e. przez braci bliźniaków Romulusa i Remusa, którzy wywodzili się od księcia Trojów, Eneasza i byli wnuczkami króla łacińskiego, Numitora z Alba Longa.
Jak głosi legenda Eneasz, po ucieczce ze zniszczonej przez Greków Troi przybył do Lacjum (ok. 1180 p.n.e.), gdzie miał ożenić się z córką króla Latynusa, Lawinią i założyć miasto od imienia żony zwane Lawinium. Wkrótce potem urodził się im syn Askaniusz, założyciel miasta Alba Longa w Górach Albańskich. Po kilku wiekach doszło w Alba Longa do przewrotu, a władca miasta Numitor został usunięty przez swojego brata Amuliusza. Aby zabezpieczyć się przed zemstą Amuliusz zgładził synów Numitora, a jego córkę Reę Sylwię uczynił kapłanką Westy, co zmuszało ją do zachowania dziewictwa.
Mimo wszystko Rea Sylwia zaszła w ciążę twierdząc, że jej sprawcą był bóg Mars. Ancjusz kazał Reę uwięzić, a jej potomstwo (braci bliźniaków Romulusa i Remusa) wrzucić do Tybru. Dzieci uratowała wilczyca, która zapewniła im przetrwanie karmiąc je własną piersią. Po jakimś czasie bliźniaków przygarnął pasterz Faustulus i jego żona Laurencja. Dojrzawszy bracia zemścili się na Amuliuszu przywracając w Alba Longa rządy swojego dziada Numitora, a sami postanowili zbudować własne miasto w miejscu ich cudownego ocalenia. Romulus, który według wróżby miał być jego założycielem zaorał Palatyn zgodnie z Etrusco ritu (rytuałem etruskim). Zazdrosny Remus przekroczywszy w złości święte granice został zabity. Miasto założono 21 kwietnia w trzecim roku VI Olimpiady 754 p.n.e. i nazwano na cześć Romulusa.
Po Romulusie władzę obejmowali kolejno:
- Numa Pompiliusz
- Tuliusz Hostiliusz
- Ankus Marcjusz
- Tarkwiniusz Stary
- Serwiusz Tuliusz
- Tarkwiniusz Pyszny
Przeprowadzone w XX wieku badania archeologicznie potwierdzają osadnictwo w obrębie Kwirynału datuje się w wiek VII p.n.e. Niewątpliwa pozostaje również zależność Rzymu od Etrusków z tym, że ich panowanie przesunięto o prawie cały wiek, na koniec VI i początek V stulecia. Związane miało to być z dynamicznym rozwojem urbanistycznym miasta m.in. budową kanału odwadniającego Forum (łac. Cloaca Maxima) oraz świątyni Jowisza możliwe dzięki osiągnięciom techniki etruskiej. Na okres ten przypada również ogromna większość znalezisk greckiej ceramiki, co wskazywałoby na silne wpływy miast helleńskich. Koniec dominacji etruskiej powiązać można z ogólną sytuacją polityczną w Italii po przegranej z Grekami bitwie morskiej pod Kyme w 474 p.n.e., oraz utratą Kampanii na rzecz Samnitów.
Materiał powstał w oparciu o Wikipedia
Republika rzymska
Według tradycji i późniejszych pisarzy, takich jak Liva, Republika Rzymska została ustanowiona około 509 r p.n.e., kiedy ostatni z siedmiu królów Rzymu, Tarquin Pyszny, został obalony przez Lucjusza Juniusza Brutusa, a system oparty został na corocznych wyborach, wtedy też ustanowiono sędziów oraz różne reprezentatywne zgromadzenia. Ustanowiono konstytucję, która precyzowała zasady podziału władzy i system jej kontroli. Najważniejszymi sędziami byli dwaj konsulowie, którzy wspólnie sprawowali władzę wykonawczą jako imperium lub dowództwo wojskowe. Konsulowie musieli współpracować z Senatem, który początkowo był ciałem doradczym, w którym zasiadali wysocy rangą, patrycjusze. Z czasem jednak senat rósł w siłę.
W IV wieku p.n.e. Republika została zaatakowana przez Celtów, którzy po zwycięstwie nad rzeką Alią, splądrowali Rzym. W klejnych latach Rzymianie wyparli Celtów pod wodzą Camillusa i stopniowo podporządkowali sobie inne ludy na półwyspie Apenińskim, w tym Etrusków.
Ostatnie zagrożenie dla rzymskiej hegemonii we Włoszech zniknęło wraz z upadkiem greckiej kolonii Tarentu (Taranto). W III wieku p.n.e. Rzym musiał zmierzyć się z nowym, budzącym grozę przeciwnikiem: potężnym fenickim miastem-państwem Kartaginą. W czasie trzech wojen punickich Kartagina została ostatecznie zniszczona, a Rzym zyskał kontrolę nad Hispanią, Sycylią i Afryką Północną. Po pokonaniu Imperiów Macedońskich i Seleucydów w II wieku p.n.e. Rzymianie stali się dominującym narodem Morza Śródziemnego. Podbój hellenistycznych królestw spowodował połączenie się kultur rzymskich i greckich. W tych czasach Rzym był skonsolidowanym militarnym imperium, któremu nie była w stanie zagrozić żadna armia ówczesnego świata.
W połowie I wieku p.n.e. Republika dotknięta została się kryzysem politycznym, czego skutkiem były niepokoje społeczne. W w tym burzliwym okresie na scenie pojawiła się postać Juliusza Cezara. Cezar pogodził dwóch potężniejszych ludzi w Rzymie: Marcus Licyniusza Krassusa i jego rywala Pompejusza. Pierwszy triumwirat (“trzech mężczyzn”) zdołał zadowolić interesy wszystkich. Krassus, najbogatszy człowiek w Rzymie, stał się jeszcze bogatszy, Pompejusz otrzymał większą władzę w Senacie, a Cezar utrzymywał konsulat i dowództwo wojskowe w Galii.
W 53 roku p.n.e. po śmierci Krassusa, Triumwirat rozpadł się. Krassus działał jako pośrednik między Cezarem a Pompejuszem i bez niego dwaj generałowie zaczęli walczyć o władzę. Po zwycięstwie w wojnach galijskich i zdobyciu szacunku i pochwały ze strony legionów, Cezar był wyraźnym zagrożeniem dla Pompejusza, który próbował legalnie usunąć legiony Cezara. Aby tego uniknąć, Cezar przekroczył Rubikon i najechał Rzym w 49 r p.n.e., szybko pokonując Pompejusza. Pod swoim zwierzchnictwem nad Rzymem Cezar stopniowo przejmował władzę nad kolejnymi urzędami, ostatecznie stając się dyktatorem. Juliusz Cezar został zamordowany w 44 r p.n.e., w dniu Id Marcowych.
Zabójstwo Cezara wywołało polityczny i społeczny wstrząs w Rzymie, bez kierownictwa dyktatora miastem rządził jego przyjaciel i kolega, Marek Antoniusz. Przybrany syn Cezara Oktawian August wraz z generałem Markiem Antoniuszem i Markiem Aemiliuszem Lepidusem, najlepszym przyjacielem Cezara, ustanowili Drugi Triumwirat. Lepidus został zmuszony do przejścia na emeryturę w 36 r p.n.e. po zdradzie Oktawiana na Sycylii. Antoniusz zamieszkał w Egipcie ze swoją kochanką Kleopatrą VII. Jego zażyłe stosunki z Kleopatrą postrzegane były w Rzymie jako akt zdrady. Kleopatra była królową obcego mocarstwa, a Antoniusz słynący ze swojego hellenistycznego stylu życia, uznany został w stolicy za niegodnego sprawowania urzędu rzymskiego męża stanu.
Kiedy Antoniusz nadał Kleopatrze tytuł “Królowej Królów”, a swoim dzieciom królewskie tytuły na nowo podbite terytoria wschodnie, miarka się przebrała. Wybuchła wojna między Oktawianem i Markiem Antoniuszem, której zwieńczeniem była bitwa pod pod Akcjum w 31 r p.n.e. Wojska wojska Marka Antoniusza i Kleopatra zostały rozgromione a Egipt padł na kolana przed Rzymem. Kochankowie popełnili samobójstwo, a Oktawian stał się wyłącznym władcą Republiki Rzymskiej. Więcej ciekawostek na ten temat możecie przeczytać w poście o Panteonie.
Cesarstwo Rzymskie
W 27 r p.n.e. Oktawian był jedynym rzymskim przywódcą. Jego przywództwo przyniosło zenit rzymskiej cywilizacji, która trwała przez cztery dekady. W tym roku przyjął imię August. To wydarzenie jest zwykle określane przez historyków jako początek Cesarstwa Rzymskiego. Oficjalnie rząd był republikański, było to jednak iluzoryczne, ponieważ władza Augusta była nieograniczona. Senat przyznał Oktawianowi tytuł Prokonsula Imperium, który dał mu władzę nad wszystkimi prokonsulami (gubernatorami wojskowymi).
Niesforne prowincje na granicach, gdzie stacjonowała większość legionów, znajdowały się pod kontrolą Augusta. Prowincje te zostały sklasyfikowane jako prowincje cesarskie. Pokojowe prowincje senatorskie znajdowały się pod kontrolą Senatu. Legiony rzymskie, które osiągnęły bezprecedensową liczbę (około 50) z powodu wojen domowych, zostały zredukowane do 28.
Pod rządami Augusta literatura wkraczała w złotym wieku literatury łacińskiej. W czasach tych tworzyli tacy poeci, tacy jak Wergiliusz, Horacy, Owidiusz i Rufus. Powstawały wiersze patriotyczne, jak Eneida Wergiliusza. Oświecone rządy Augusta doprowadziły do 200-letniej spokojnej i kwitnącej ery Imperium, znanego jako Pax Romana.
Pomimo siły militarnej, Imperium podjęło niewiele wysiłków, aby rozszerzyć swój już ogromny zasięg. Najbardziej znaczący był podbój Wielkiej Brytanii, rozpoczęty przez cesarza Klaudiusza oraz podbój Dacji przez cesarza Trajana. W pierwszym i drugim wieku rzymskie legiony były również wykorzystywane w sporadycznych działaniach wojennych z plemionami germańskimi na północy i imperium Partów na wschodzie. Od czasu do czasu pojawiały się zbrojne rebelie np. Hebrajskie powstanie w Judei i krótkie wojny domowe.
Po śmierci cesarza Teodozjusza I Imperium zostało podzielone zostało na Wschodnie i Zachodnie Cesarstwo Rzymskie. Część zachodnia stanęła w obliczu narastającego kryzysu gospodarczego i politycznego oraz częstych inwazji barbarzyńskich, w związku z czym stolica imperium Zachodniego została przeniesiona do Rawenny. W 476 roku ostatni zachodni cesarz Romulus Augustulus został obalony przez wodza germańskiego Odoacera. Przez kilka lat Italia pozostawała zjednoczone pod rządami Odoacera, by wkrótce potem zostać rozdartą na około trzysta lat pomiędzy kilka królestw barbarzyńców.
Średniowiecze
Rządy Odoacera dobiegła końca, gdy Ostrogoci, pod przywództwem Teodoryka, podbili Italię. Doprowadziło to do wojny Gotów przeciwko armii cesarza bizantyjskiego Justyniana, która doprowadziła do spustoszenia całego kraju, umożliwiając dojście do władzy innemu germańskiemu plemieniu, Longobardów. W 751 r n.e. Longobardowie przejęli Rawennę, kończąc bizantyńską obecność w środkowych Włoszech. W obliczu nowej ofensywy w Lombardii papiestwo zwróciło się do Franków o pomoc.
W 756 r n.e. wojska Franków pokonały Longobardów i udzieliły papieżowi władzy prawnej nad większością centralnych Włoch, ustanawiając w ten sposób państwo papieskie. W roku 800 Karol Wielki został koronowany na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego przez papieża w Bazylice Świętego Piotra. Po śmierci Karola Wielkiego nowe imperium wkrótce rozpadło się. W wyniku tego na półwyspie zapanował chaos. Zbiegło się to z powstaniem islamu na Półwyspie Arabskim, w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie. Na południu pojawiły się pierwsze ataki z kalifatu Umajjadów i kalifatu Abbasydów. W 852 r. Saraceni zdobyli Bari i założyli tam emirat. Władza muzułmańska nad Sycylią rozpoczęła się od 902 r., a pełne panowanie nad wyspą trwało od 965 r. do 1061 r. Przełom tysiąclecia oznaczał koniec najciemniejszego okresu włoskiej historii. W XI wieku handel powoli się poprawiał, gdy miasta zaczęły ponownie rosnąć. Papiestwo odzyskało swój autorytet i podjęło długą walkę ze Świętym Cesarstwem Rzymskim.
Rozpoczął się Spór o inwestyturę. Konflikt wywołały dwa radykalnie odmienne poglądy na temat tego, czy władze świeckie, mogą pełnić jakąkolwiek legalną rolę w nominacjach do urzędów kościelnych, takich jak biskupstwa. Konflikt ostatecznie został rozwiązany przez Konkordat wormacki w 1122 r. Przynajmniej teoretycznie. Na północy Lombardzka Liga gmin rozpoczęła starania o zdobycia autonomii od Świętego Cesarstwa Rzymskiego, pokonując cesarza Fryderyka Barbarossę w bitwie pod Legnano w 1176 roku. Na południu Normanowie zajęli tereny Lombardii i oraz resztki posiadłości Bizancjum, kończąc sześćset letnią obecność Imperium Bizantyjskiego na terenie Italii.
Normanowie zakończyli także panowanie muzułmanów na Sycylii. W 1130 r. Roger II objął władzę na Sycylii stając się jej pierwszym królem. Wkrótce udało mu się zjednoczyć wszystkie podbite przez Normanów tereny w południowych Włoszech, tworząc jedno królestwo z silnym scentralizowanym rządem. W 1155 r. Cesarz Manuel Komnenos próbował odzyskać południowe Włochy, ale próba ta nie powiodła się i w 1158 r. Bizantyjczycy opuścili Włochy. Królestwo Normanów na Sycylii przetrwało do 1194 roku, kiedy to Sycylia została zdobyta przez niemiecką dynastię Hohenstaufen. Królestwo Sycylii jako niezależne państwo przetrwało pod różnymi dynastiami aż do XIX wieku.
Pomiędzy XII a XIII wiekiem Włochy rozwinęły swoisty polityczny wzorzec, znacznie różniący się od feudalnej Europy na północ od Alp. Ponieważ nie pojawiły się tutaj żadne dominujące wpływy, jak w innych częściach Europy, oligarchiczne miasta-państwa stały się dominującą formą rządu. Trzymając na dystans kontrolę Kościoła i władzę cesarską, wiele niezależnych miast rozwijało się dzięki handlowi opartemu na wczesnych zasadach kapitalistycznych, ostatecznie tworząc warunki dla artystycznych i intelektualnych przemian, jakie przyniósł renesans.
Wydaje się, że włoskie miasta wyszły z feudalizmu, a ich rozwój opierał się głównie na kupcach i związanym z nimi handlu. Nawet północne rozwinęły się w znamienite republiki kupieckie, zwłaszcza Republika Wenecka. W porównaniu z monarchiami feudalnymi i absolutnymi włoskie niezależne miasta i republiki kupieckie cieszyły się relatywną wolnością polityczną, która pobudzała postęp naukowy i artystyczny.
Dzięki korzystnej pozycji między Wschodem a Zachodem, włoskie miasta, takie jak Wenecja, stały się międzynarodowymi centrami handlowymi i bankowymi oraz intelektualnym. Mediolan, Florencja i Wenecja, a także kilka innych włoskich miast-państw, odegrały kluczową rolę innowacyjną w rozwoju finansowym, opracowując główne instrumenty i praktyki bankowości oraz zapoczątkowały pojawienie się nowych form organizacji społecznej i gospodarczej.
W tym samym okresie Włochy odnotowały powstanie licznych republik morskich, z których najważniejszymi były Wenecja, Genua, Piza i Amalfi. Od X do XIII stulecia miasta te budowały floty statków zarówno dla własnej ochrony, jak i dla wspierania rozległych sieci handlowych w rejonie Morza Śródziemnego, brały one również znaczący udział w Krucjatach.
Wenecja i Genua wkrótce stały się głównymi bramami Europy w handlu ze Wschodem, ustanawiając kolonie aż po Morze Czarne i często kontrolując większość handlu z Bizancjum i światem islamu śródziemnomorskiego.Hrabstwo Sabaudii rozszerzyło swoje terytorium na półwysep apeniński w późnym średniowieczu, a Florencja przekształciła się w świetnie zorganizowane handlowo i bankowo miasto-państwo, stając się przez wiele stuleci europejską stolicą jedwabiu, wełny, bankowości i biżuterii.
Renesans
Włochy były głównym ośrodkiem renesansu, którego rozkwit sztuki, architektury, literatury, nauki, historiografii i teorii politycznej wpłynęły na całą Europę. Pod koniec średniowiecza centralne i południowe Włochy, niegdyś należące niegdyś do Cesarstwa Rzymskiego i Magna Graecia, były znacznie biedniejsze niż północ. Rzym leżał w gruzach, a państwa papieskie były luźno administrowanym regionem z w którym brak było prawa i porządku. Częściowo z tego tego właśnie powodu papiestwo przeniosło się do Awinionu we Francji.
Neapol, Sycylia i Sardynia przez pewien czas znajdowały się pod obcym panowaniem. Włoskie szlaki handlowe, które pokrywały Morze Śródziemne i obszary poza nim, były głównymi kanałami kultury i wiedzy. Miasta-państwa Włoch znacznie rozrosły się w tym okresie i zyskały władzę, by stać się de facto w pełni niezależne od Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
Czarna śmierć w 1348 r. Zadała Włochom straszliwy cios, zabijając prawdopodobnie jedną trzecią populacji. Ożywienie po katastrofie demograficznej i gospodarczej doprowadziło do odrodzenia się miast, handlu i gospodarki, które mocno pobudziły kolejną fazę humanizmu i renesansu (XVI-XVI wieku), kiedy to Włochy ponownie stały się centrum zachodniej cywilizacji, silnie wpływając na inne kraje europejskie.
Renesans to odrodzenia nie tylko ekonomii i urbanizacji, ale także sztuki i nauki. Odrodzenie kulturowe było napędzane przez masowe odkrycia starożytnych tekstów, które przez stulecia były zapomniane przez cywilizację zachodnią, ukryte w klasztornych bibliotekach lub w świecie islamu, a także tłumaczenia tekstów greckich i arabskich na łacinę. Migracja na zachód do Włoch intelektualistów uciekających z rozpadającego się, w tym czasie, Imperium Bizantyjskiego również odegrała w tym procesie znaczącą rolę.
Włoski renesans rozpoczął się w Toskanii, we Florencji, a następnie rozprzestrzeniła się na południe, wywierając szczególnie znaczący wpływ na Rzym, który w dużej mierze został przebudowany przez papieży renesansu. Włoski renesans osiągnął szczyt pod koniec XV wieku, kiedy to inwazje zagranicznych potęg pogrążyły region w chaosie. Renesansowe idee najpierw rozprzestrzeniły się z Florencji do sąsiednich Toskanii, takich jak Siena i Lukka. Architektura i malarstwo toskańskie szybko stały się wzorem dla wszystkich miast-państw północnych i środkowych Włoch, ponieważ w całym regionie dominowała toskańska odmiana języka włoskiego, zwłaszcza w literaturze.
Literatura, filozofia i nauka
Za początki renesansowej literatury uważa się zwykle prace Petrarki oraz jego przyjaciela Boccaccio (autora Dekameronu). Znani poeci wernakularni z XV wieku to renesansowi epiccy autorzy tacy jak Luigi Pulci (Morgante), Matteo Maria Boiardo (Orlando Innamorato) i Ludovico Ariosto (Orlando Furioso).
Renesansowi uczeni, tacy jak Niccolò de ‘Niccoli i Poggio Bracciolini, przeszukiwali biblioteki w poszukiwaniu dzieł takich autorów klasycznych jak Platon, Cyceron i Witruwiusz. Prace starożytnych pisarzy greckich i hellenistycznych (takich jak Platon, Arystoteles, Euclid i Ptolemeusz) oraz muzułmańskich naukowców zostały zaimportowane do świata chrześcijańskiego, dostarczając nowych materiałów intelektualnych dla europejskich uczonych. XV-wieczni pisarze, tacy jak poeta Poliziano i filozof platoński Marsilio Ficino, dokonali obszernych tłumaczeń zarówno z łaciny, jak i greki. Inni greccy uczeni tego okresu to dwaj mnisi z klasztoru Seminara w Kalabrii – Barlaam z Seminara i jego uczeń Leonzio Pilato z Seminara. Barlaam był mistrzem w języku greckim. Był on pierwszym nauczycielem greckiego Petrarki i Giovanni Boccaccio. Leonzio Pilato dokonał niemal słowotwórczego tłumaczenia dzieł Homera na łacinę.
Na początku XVI wieku Baldassare Castiglione w swojej “Księdze Dworzanina” (The Book of the Courtier) przedstawił swoją wizję idealnego ‘dżentelmena’ i ‘pani’, a Niccolò Machiavelli w książce pt “Książę”, położył fundamenty nowoczesnej filozofii, zwłaszcza nowoczesnej filozofii politycznej, w której skuteczna prawda jest uważane za ważniejsze niż jakikolwiek abstrakcyjny ideał. Filozofia ta była w bezpośrednim konflikcie z dominującą doktryną katolicką i scholastyczną czasu poświęconego rozważaniom nad polityką i etyką.
Architektura, rzeźba i malarstwo
Włoskie malarstwo renesansowe, z artystami takimi jak: Giotto di Bondone, Masaccio, Piero della Francesca, Domenico Ghirlandaio, Perugino, Michelangelo, Raphael, Botticelli, Leonardo da Vinci, Tycjan, wywierało dominujący wpływ na późniejsze malarstwo europejskie. To samo dotyczy architektury, gdzie powstawały takie dzieła jak katedra we Florencji, Bazylika Świętego Piotra w Rzymie, czy Tempio Malatestiano w Rimini.
Założona została oficyna wydawnicza Aldine Press, założona przez drukarza Aldo Manuzio, działającego w Wenecji, który opracowała typ czcionki zwany kursywy, oraz rozpoczął drukowanie małych niedrogich książek, które można było nosić w kieszeni. Pomimo wkładu kulturalnego, niektórzy dzisiejsi historycy postrzegają także tę epokę jako początek gospodarczego regresu dla Włoch (z powodu otwarcia atlantyckich szlaków handlowych i wielokrotnych inwazji zagranicznych) i niewielkiego postępu w naukach eksperymentalnych, którego wielki skok nastąpił dopiero w krajach protestanckich w wieku XVII.
Wojna domowa
W XIV wieku Północne Włochy i Środkowe Włochy podzielone były na wiele walczących miast-państw, z których najpotężniejszymi były Mediolan, Florencja, Piza, Siena, Genua, Ferrara, Mantua, Werona i Wenecja. Co więcej średniowieczne Północne Włochy zostały dodatkowo podzielone przez niekończące się starcia o supremację pomiędzy siłami papiestwa i Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a każde z miast w zależności od interesów, łączyło się raz z jedną raz z drugą stroną.
Od XIII wieku, kiedy to armie składały się głównie z najemników, prosperujące miasta-państwa, mogły pozwolić sobie na wystawienie znacznych siły, pomimo niskiej populacji. W ciągu XV wieku najpotężniejsze miasta-państwa anektowały swoich mniejszych sąsiadów. Florencja przejęła kontrolę nad Pizą w 1406 r., Wenecja zdobyła Padwę i Weronę, podczas gdy Księstwo Mediolańskie zaanektowało szereg okolicznych obszarów, w tym Pawię i Parmę.
Na początku renesansu trwała prawie nieustanna walka na lądzie i morzu, gdy miasta-państwa rywalizowały o pierwszeństwo. Na lądzie walczyły armie najemników znanych jako condottieri, do Włoch ściągali żołniere z całej Europy, ale przede wszystkim z obszaru Niemiec i Szwajcarii. Jako, że najemnicy, nie chcieli zbytnio ryzykować życia, wojna składała się głównie z oblężeń i pomniejszych bitew. Co więcej w interesie najemników po obu stronach było przedłużenie jakiegokolwiek konfliktu, by móc pozostać jak najdłużej zatrudnionym. Źle opłacani najemnicy szybko stawali przeciwko swoim zleceniodawcom.
Na morzu włoskie miasta-państwa toczyły wiele bitew. Głównymi rywalami były Pisa, Genua i Wenecja, ale po długim konflikcie genueńczykom udało się wyeliminować z gry Pizę. Wenecja okazała się potężniejszym przeciwnikiem, a wraz z upadkiem władzy genueńskiej w XV wieku Wenecja stała się dominującą siłą na morzach.
Lata walk o dominację na lądzie sprawiły, że na placu boju pozostało trzech dominujących graczy: Florencja, Mediolan i Wenecja. Te trzy mocarstwa ostatecznie odłożyły na bok swoje różnice i zgodziły się na pokój w Lodi w 1454 roku, po raz pierwszy od lat zapanował pokój. Nad morzami władała niepodzielnie Wenacja, co również doprowadziło do trwającego przez resztę XV wieku pokoju na. Na początku XV w. Poszukiwacze przygód i handlowcy, tacy jak Niccolò Da Conti (1395-1469), dotarli aż do Azji Południowo-Wschodniej, przynosząc wiedzę o odległych krainach i zapowiadając dalsze europejskie eksploracje.
Wojny Włoskie
Po latach wewnętrznych wojen nastąpiła inwazja z zewnątrz. Rozpoczęły się ona od inwazji Francji w 1494 roku, Wojny szybko stały się ogólną walką o władzę i terytorium, naznaczonymi coraz większą liczbą sojuszy, kontr-sojuszy i zdrad. Francuzi zostali poprowadzeni przez cesarza Karola V w bitwie pod Pawią (1525) i ponownie w Wojnie o Ligę Cognaca (1526-30). Ostatecznie, Francja zrzekła się wszystkich swoich roszczeń we Włoszech, inaugurując długą hiszpańską hegemonię nad Półwyspem.
W roku 1499 znaczna część terenów należących do Wenecji została splądrowana przez Turków a następnie przez Ligę Cambrai. W 1528 r. Większość miast Apulii i Abbruzzi została ograbiona i zniszczona. 6 maja 1527 r. do Rzymu wkroczyły wojska hiszpańskie i niemieckie, kończąc ostatecznie rolę papiestwa jako największego mecenasa renesansowej sztuki i architektury. Długie oblężenie Florencji (1529-1530) doprowadziło do zniszczenia przedmieść, ruiny działalności eksportowej i konfiskaty majątku obywateli. Ludność miejska we Włoszech spadła o połowę. Przemysł wełniano-jedwabny w Lombardii załamał się. Taktyka obronna spalonej ziemi choć nieznacznie opóźniła najeźdźców i sprawiła, że powrót do dawnego prosperity był znacznie dłuższy i bardziej bolesny.
Wczesna nowożytność
Historia Włoch we wczesnym okresie nowożytnym charakteryzowana była przez obcą dominację i upadek gospodarczy. Mimo to, po włoskich wojnach (1494-1559), nastał długi okres względnego spokoju, w których to latach dokonano ważnych osiągnięć kulturalnych i naukowych. W epoce napoleońskiej Włochy zostały najechane przez Cesarstwo Francuskie i podzielone na kilka państw. Kongres wiedeński (1814 r.) przywrócił sytuację z końca XVIII wieku, która jednak szybko uległa zmianie.
Wiek XVII
Wiek XVII był burzliwym okresem we włoskiej historii, naznaczonym głębokimi przemianami politycznymi i społecznymi. Obejmowały one wzrost hiszpańskich wpływów na Półwyspie, a także moc Papieża i Kościoła rzymskokatolickiego u szczytu kontrreformacji. Pomimo ważnych osiągnięć artystycznych i naukowych, takich jak odkrycia Galileusza w dziedzinie astronomii i fizyki oraz rozkwit stylu barokowego w architekturze i malarstwie, Włochy odnotowały ogólny spadek gospodarczy.
Pomimo faktu, że Włochy wydały na świat wielkich odkrywców, takich jak Krzysztof Kolumb, Amerigo Vespucci i Giovanni da Verrazzano, odkrycie Nowego Świata podważyło znaczenie Wenecji i innych włoskich portów jako centrów handlowych, przesuwając środek ciężkości Europy na zachód w kierunku Atlantyku. Ponadto zaangażowanie Hiszpanii w wojnę trzydziestoletnią (1618-48), częściowo finansowane z podatków od jej włoskich dóbr, znacznie osłabiło włoski handel i rolnictwo. Tak więc, gdy Hiszpania zaczęła chylić się ku upadkowi, pociągnęła za sobą swoje włoskie dominia, wzniecając konflikty i rewolty.
Czarna Śmierć powróciła. Plaga z 1630 r., która spustoszyła północne Włochy, w szczególności Mediolan i Wenecję, pochłonęła prawdopodobnie milion osób, czyli około 25% populacji. kraju. Plaga z 1656 r. Zabiła 43% ludności Królestwa Neapolu. Historycy uważają, że dramatyczna redukcja populacji włoskich miast przyczyniła się do upadku Włoch jako ważnego centrum handlowego i politycznego.
Wiek XVII
Wojna o hiszpańską sukcesję (1701-14) została wywołana śmiercią ostatniego króla Hiszpanii Habsburgów, Karola II. W obliczu groźby francuskiej hegemonii nad większą część Europy, związał się Wielki Sojusz pomiędzy Austrią, Anglią, Republiką Niderlandzką i innymi mniejszymi państwami. Sojusz skutecznie walczył z wojskami francusko-hiszpańskimi a następnie przejął kontrolę nad znaczną częścią Włoch (Mediolan, Neapol i Sardynia), podczas gdy Sycylia została przekazana Księstwu Sabaudii. Jednakże Hiszpania nie dała za wygraną i ponownie próbowała odzyskać terytoria we Włoszech i zdobyć francuski tron w Wojnie Czteroosobowego Przymierza (1718-1720), lecz została ponownie pokonana. W wyniku traktatu haskiego Hiszpania zgodziła się odstąpić od swoich włoskich roszczeń, podczas gdy książę Victor Amadeus II z Sabaudii zgodził się na wymianę Sycylii z Austrią na Sardynię.
Wojny Napoleońskie
Pod koniec XVIII wieku Włochy znajdowały się niemal w takich samych warunkach politycznych jak w XVI wieku. Główna różnica polegała na tym, że Austrię zastąpiła Hiszpania. j
Sytuacja ta została zmieniona w 1796 r., gdy francuska armia włoska pod sztandarem napoleońskim wkroczyła do Włoch. Pierwsze bitwy miały miejsce 9 kwietnia.W ciągu zaledwie dwóch tygodni Victor Amadeus III, król Sardynii został zmuszony do podpisania zawieszenia broni. 15 maja francuski generał wszedł do Mediolanu, gdzie został powitany jako wyzwoliciel. Następnie, pokonując austriackie kontrataki dotarł do Veneto w 1797.
Napoleon podbił większość Włoch w imię rewolucji francuskiej w latach 1797-99. Skonsolidował stare jednostki i podzielił posiadłości Austrii. Stworzył serię nowych republik, uzupełnionych o nowe kodeksy prawne znoszące stare przywileje feudalne. Genua stała się republiką, a jej zapleczem stała się Republika Liguryjska. Republika Rzymska powstała z papieskich gospodarstw, a sam papież został wysłany do Francji. Republika Neapolitańska powstała wokół Neapolu, ale trwała zaledwie pięć miesięcy. W 1805 roku założono Królestwo Włoch. Ponadto Francja przekształciła Holandię w Republikę Batawską, a Szwajcarię w Republikę Helvetic. Wszystkie te nowe kraje były satelitami Francji i musiały płacić duże dotacje dla Paryża, a także zapewniać wojskowe wsparcie dla wojen napoleońskich. Zmodernizowano ich systemy polityczne i administracyjne, wprowadzono system metryczny i zmniejszono bariery handlowe. Zniesiono żydowskie getta. Belgia i Piemont stały się integralną częścią Francji.
W 1805 r., Po zwycięstwie Francji nad Trzecią Koalicją i pokojem w Pressburgu, Napoleon odzyskał Wenecję i Dalmację, przyłączając je do Republiki Włoskiej i zmieniając nazwę na Królestwo Włoch. Również w tym roku drugie państwo satelickie, Republika Liguryjska (następca dawnej Republiki Genui), zostało zmuszone do połączenia się z Francją. W 1806 r. Podbił Królestwo Neapolu i przekazał je bratu, a następnie w 1808 r. zaanektował także Marchię i Toskania włączając je do Królestwa Włoch.
W 1809 r. Bonaparte zajął Rzym, wyganiając z niego papieża. Po latach sukcesów przyszedł czas na porażkę po klęsce w Rosji, państwa europejskie przeszły do kontrataku. Pokonanego Napoleona został zmuszono do zrzeczenia się tronu Włoch i wygnano go na Elbę. W roku 1814 Kongres Wiedeński przywrócił geopolityczną do tej zbliżonej sytuację z 1795 r., dzieląc Włochy na pomniejsze państwa. Północno-wschodnią część Italii wraz z Lombardię jako część zależną od Austrii, Królestwo Sardyni, Królestwo Obojga Sycylii Toskanię, państwa kościelne i inne mniejsze państwa w centrum. Jednak stare republiki, takie jak Wenecja i Genua, nie zostały odtworzone, Wenecję włączono do Austrii, a Genuę do Królestwa Sardynii.
Zjednoczenie Włoch
Zjednoczenie Włoch procesem politycznym i społecznym, który scalił rozbite dotąd regiony w jedną państwowość. Trudno określić kiedy rozpoczął się ten proces, ale większość badaczy zgadza się, że rozpoczął się on od końca rządów napoleońskich i Kongresu Wiedeńskiego w 1815 r., A w przybliżeniu zakończył się wojną francusko-pruską w 1871 r., chociaż ostatnia “città irredente” nie przyłączyła się do Królestwa Włoch aż do włoskiego zwycięstwa w I wojnie światowe.
Włosi zainspirowani przez Hiszpanów (którzy w 1812 r. proklamowali własną konstytucję) rozpoczęli walkę o zmiany na półwyspie. Pułk należący do armii Królestwa Obojga Sycyli dowodzony przez Guglielmo Pepe, zbuntował się, podbijając część Sycylii. Przywódcą ruchu rewolucyjnego z 1821 roku w Piemoncie był Santorre di Santarosa, który chciał usunąć Austriaków i zjednoczyć Włochy pod dynastią Sabaudzką. Bunt w Piemoncie rozpoczął się w Alessandrii, gdzie wojska przyjęły zielony, biały i czerwony tricolor z Republiki Cisalpejskiej.
W marcu 1860 roku Królestwo Sardynii odstąpiło Francji Sabaudię i Niceę w zamian za co do Sardynii dołączono Toskanię, Modenę, Parmę do Sardynii. W kwietniu 1860 roku na Sycylii rozpoczął się ruch powstańczy. Giuseppe Garibaldi wypłynął z Geniu dwoma statkami wraz ze swoim „tysiącem czerwonych koszul”. Po pięciu dniach wojska wylądowały Marsalii na Sycylii, gdzie w imieniu Wiktora Emanuela II mianował się dyktatorem. Do jego oddziałów zgłaszali się ochotniczo liczni powstańcy. Do końca maja po kilku zwycięstwach Garibaldi zajął całą wyspę. Dzięki tym akcjom stał się bohaterem walki o wolność Włoch. Ustanowił tymczasowy rząd i powszechny obowiązek służby wojskowej. W połowie sierpnia już około 30 000 powstańców przebyło Cieśninę Mesyńską i 7 września triumfalnie wkroczyło do Neapolu. Tymczasem od północy na czele swych wojsk zmierzał Wiktor Emanuel, który uzyskał zgodę na zajęcie Państwa Kościelnego, Marchii i Umbrii. Garibaldi, stawiając wyżej sprawę zjednoczenia niż swój program społeczny, polegający na rozdzielnictwie ziemi chłopom oraz ograniczeniu przywilejów arystokracji i kleru, podporządkował się Wiktorowi Emanuelowi. 18 lutego 1861 roku parlament Sardynii – Piemontu został przekształcony na parlament Włoski. 17 marca 1861 roku parlament proklamował Królestwo Włoch i Wiktora Emanuela II królem Włoch oraz ogłosił tymczasową stolicą Turyn (od 1865 roku Florencja).
W lipcu 1866 wybuchła wojna prusko-austriacka. Dzięki sojuszowi z Prusami w październiku 1866 Włosi zdobyli Wenecję. Próby zdobycia Państwa Kościelnego wraz z Rzymem zostały zapoczątkowane przez Garibaldiego w 1867 roku, lecz dopiero klęska Francji z Prusami pod Sedanem w 1870 pozwoliła Włochom na zajęcie Rzymu we wrześniu 1870 roku. W lipcu 1871 roku stolica Królestwa Włoskiego została przeniesiona z Florencji do Rzymu.
Przez sześć miesięcy wojny Włochy pozostały neutralne. Włochy były dużym, biednym krajem, którego system polityczny był chaotyczny, jego finanse były mocno napięte, a jego armia była bardzo słabo przygotowana. Włochy przystąpiły do wojny z armią 875 000 ludzi, ale armia była kiepsko dowodzona i brakowało jej ciężkiej artylerii i karabinów maszynowych, a ich zapasy wojenne zostały w znacznym stopniu wyczerpane podczas wojny z Turcją w latach 1911-12. Walki z toczyła się przez trzy lata głównie na bardzo wąskim froncie wzdłuż rzeki Isonzo. W 1916 r. Włochy wypowiedziały wojnę Niemcom. W walkach zginęło około 650 000 włoskich żołnierzy, a 950 000 zostało rannych, a gospodarka kraju potrzebowała potężnych funduszy z krajów alianckich, aby przetrwać.
Włoski ruch faszystowski został założony 23 marca 1919 r. Przez Benito Mussoliniego. Mussolini był weteranem I wojny światowej, pracował dla gazet socjalistycznych, do czasu założenia własnej organizacji nacjonalistycznej Fasci di Combattimento. W 1919 r. Na Konferencji Pokojowej w Paryżu odmówiono Włochom wykonania tajnego traktatu londyńskiego. Jego założeniem był opuszczenie przez Włochy paktu Trójprzymierza i przyłączenie się do państw alianckich w zamian za co Włochy otrzymać miały Istrię oraz Dalmację. Brak szacunku dla obietnic wywołał powszechne oburzenie wśród włoskich nacjonalistów co skutecznie zostało wykorzystane przez Mussiliniego.
W październiku 1922 r. Mussolini wykorzystał strajk generalny, by ogłosić swoje żądania wobec rządu włoskiego, grupa około 30 000 faszystów rozpoczęła długą wędrówkę przez Włochy do Rzymu, twierdząc, że faszyści zamierzają przywrócić prawo i porządek w kraju. Faszyści zażądali dymisji premiera Luigi Facta, a Mussolini został powołany na to stanowisko premiera.
Chociaż armia włoska była o wiele lepiej uzbrojona niż faszystowska milicja, system państwa i król Wiktor Emanuel III stanęli w obliczu głębszego kryzysu politycznego. Król został zmuszony do wyboru, który z dwóch rywalizujących ze sobą ruchów we Włoszech utworzy nowy rząd. Po jednej stronie stali faszyści Mussoliniego po drugiej marksistowska Włoska Partia Socjalistyczna. Król wybrał faszystów.
W ciągu następnych czterech lat Mussolini przejął kontrolę nad państwem a 24 grudnia 1925 r. uchwalił ustawę, która oświadczyła, że jest on odpowiedzialny tylko przed królem, co czyni go jedyną osobą zdolną do określenia porządku obrad Parlamentu. Wszystkie partie polityczne zostały rozwiązane, a wybory parlamentarne zastąpiono plebiscytami, w których Wielka Rada Faszyzmu wyznaczyła jedną listę 400 kandydatów.
Włochy przystąpiły do wojny 10 czerwca 1940 r., Wypełniając swoje zobowiązania wobec Paktu. Mussolini miał nadzieję, że szybko zdobędzie od Francuzów Sabaudę, Niceę, Korsykę i afrykańskie kolonie Tunezji i Algierii, niestety Niemcy podpisały zawieszenie broni z marszałkiem Philippe Pétain ustanawiającym marionetkową Republikę Francuską Vichy, która zachował kontrolę nad południową Francją i koloniami. Decyzja ta rozgniewała włoski reżim faszystowski. Latem 1940 r. Mussolini zaatakował Egipt, ale siły włoskie zostały wkrótce wyparte przez Brytyjczyków, a Hitler został zmuszony do wysłania w te rejony Afrika Korps dowodzonego przez generała Erwina Rommla.
W 1943 r. Włochy przegrywały na każdym froncie. W styczniu tego roku połowa sił włoskich walczących w Związku Radzieckim została zniszczona, kampania afrykańska przegrana. Włosi chcieli jak najszybszego zakończenia wojny. 25 lipca Mussolini został wyparty przez Wielką Radę Faszyzmu i aresztowany na rozkaz króla Wiktora Emanuela III, który mianował generała Pietro Badoglio nowym premierem. Badoglio usunął ostatnie elementy rządów faszystowskich, zakazując narodowej partii faszystowskiej, a następnie podpisał zawieszenie broni z alianckimi siłami zbrojnymi, a Królestwo Włoch przystąpiło do aliantów w ich wojnie przeciwko nazistowskim Niemcom
Filmy
Jak zaoszczędzić podczas podróży po Włoszech
Choć w obecnych czasach płatność za granicą możemy łatwo realizować używając kart płatniczych to w znakomitej większości przypadków wiąże się to z naliczeniem dodatkowych opłat bankowych. Jak to mniej więcej działa? Otóż w zależności od rodzaju karty, płacąc za granicą (poza UE i USA), waluta danego kraju zostanie przeliczona na euro lub dolar ( w zależności od karty) a następnie na złotówki. Ponadto do naszej płatności zostanie doliczona marża banku. Nie są to wielkie kwoty, ale przy płatności na poziomie kilku tysięcy złotych, które wydamy podczas wakacji, na noclegi, paliwo, jedzenie, może uzbierać się z tego całkiem spora sumka.
Jak uniknąć dodatkowych kosztów, ano możemy wybrać się do kantoru i zakupić tam gotówkę obowiązującą w danym kraju. W tym wypadku uda nam się nieco oszczędzić ale będziemy musieli podróżować z gotówką. Czy jest jakiś sposób aby zapłacić jeszcze mniej i używać płatności elektronicznych?
Na szczęście jest! Z pomocą przychodzi nam Revolut. Dzięki karcie revolut, możemy w dowolnym momencie, za pomocą aplikacji w telefonie zasilić nasze konto i przeliczyć ją po kursie międzybankowymna walutę kraju do jakiego się udajemy. W przypadku Włoch, uruchamiamy na karcie konto w euro. Po wymianie złotówek na euro, płacimy naszą kartą (visa), w każdym sklepie. Co ciekawe przelicznik międzybankowy jest znacznie lepszy niż ten w kantorze! To nie wszystko, jeżeli potrzebować będziemy gotówki, możemy ją wyciągnąć z bankomatu bez prowizji do równowartości 800zł dziennie, w przypadku karty standard. Karta standard możecie nabyć klikając poniższy baner. Karta ta jest całkowicie darmowa.
Jeżeli szukacie czegoś więcej, z pomocą przyjdzie wam Revolut Metal. Ta prestiżowa karta, daje nam możliwość wyciągnięcia z bankomatu równowartości 2400zł dziennie, oprócz tego płacąc kartą otrzymujecie do 0,1% zwrotu w Europie i 1,0% poza Europą za płatności kartą w dowolnej z obsługiwanych walut, w tym bitcoin, litecoin i ether!
Karta ta daje nam również możliwość darmowego wstępu i skorzystania oferty ponad 1000 salonikach lotniskowych na całym świecie. Wystarczy zarezerwować kartę wstępu, podać kod QR i się rozgościć!
Karty Revolut dają nam również dostęp do ubezpieczenia zagranicznego, które może być uruchomione automatycznie przy zmianie lokalizacji na jakikolwiek kraj poza Polską.
Jak zdobyć darmową kartę Revolut ? Wystarczy, że klikniecie w poniższy link. Dla naszych czytelników karta Revolut Standard wydawana jest bezpłatnie 🙂